Dwangmedicatie

Uitspraak onafhankelijke klachtencommissie Wvggz Gelderland Midden en Zuid

Uitgenodigd voor hoorzitting

[XX] (klager)

[XX] (pvp)

[XX] (verweerder A)

[XX] (verweerder B)

[XX] (voorzitter)

[XX] (psychiater)

[XX] (verpleegkundige)

[XX] (waarnemend ambtelijk secretaris Wvggz klachtencommissie)

Juridische status

Voortgezette crisismaatregel

Procesverloop

De klachtencommissie heeft op 12 januari 2023 een klacht ontvangen inzake opname en verplichte medicatie. De klacht is na 12:00 uur ontvangen en daarom op 13 januari 2023 in behandeling genomen. Dezelfde dag zijn partijen geïnformeerd over de behandeling van de klacht en uitgenodigd voor de hoorzitting. De klachtencommissie heeft op 13 januari 2023 het verweer ontvangen en op

16 januari 2023 per mail doorgestuurd naar partijen.

De digitale hoorzitting heeft plaatsgevonden op 20 januari 2023. Partijen hebben tijdens de zitting hun standpunt toegelicht. Aan het einde van de hoorzitting heeft de voorzitter medegedeeld dat de uitspraak uiterlijk op 27 januari 2023 per mail aan partijen zal worden gezonden.       

De klachtencommissie heeft inzage gehad in de volgende stukken:

-           Ingediende klacht d.d. 13-01-2023;

-           Verweerschrift 15-01-2023;

-           Beslissing verlenen verplichte zorg d.d. 23-12-2022;

-           Crisismaatregel d.d. 13-12-2022;

-           Medische verklaring CM d.d. 13-12-2022;

-           Medische verklaring ZM d.d. 30-12-2022;

-           Bevindingen GD ZM na VCM d.d. 04-01-2023;

-           Info voorbereid ZM na CM d.d. 04-01-2023;

-           Machtiging voortzetten CM d.d. 03-01-2023;

-           Brief crisisdienst d.d. 05-12-2022;

-           Rapportage vpk d.d. 13-12-2022 t/m 13-01-2023;

-           Verwijsbrief acute dienst d.d. 05-12-2022;

-           Decursus 06-12-2023 t/m 13-01-2022;

-           Verslag acute zorg d.d. 05-12-2022;

-           Intakeverslag d.d. 13-12-2022;

-           Signaleringsplan d.d. 31-12-2022;

-           Behandelplan d.d. 05-12-2022.

Feiten

Klaagster is een [leeftijd] vrouw met een bipolaire stemmingsstoornis met afwisselend manische en depressieve fases.

Op 16 december 2022 is door de rechtbank Gelderland een voortgezette crisismaatregel afgegeven voor de duur van drie weken, tot 6 januari 2023. Op dit moment loopt de procedure voor de aanvraag van een zorgmachtiging. Klaagster is op 4 januari 2023 geïnformeerd over deze aanvraag.

Klacht

Klaagster vindt zowel de opname als de verplichte medicatie niet terecht. Klaagster stelt dat haar overbezorgde familie en haar behandelend psychiater ervoor gezorgd hebben dat zij gedwongen is opgenomen. Klaagster werd geboeid afgevoerd door de politie en heeft dit als heel traumatisch ervaren. Klaagster vindt dat zij als een beest is behandeld.

Tijdens de opname heeft klaagster driemaal een injectie gekregen en daarna moest zij gedwongen lithium innemen. Klaagster heeft in haar hele leven geen medicatie gebruikt, ook niet in de periode dat zij ambulante begeleiding kreeg. De dosis lithium was te sterk voor haar en klaagster ervaarde van zowel de injecties als de lithium, nare bijwerkingen zoals een high gevoel, hersenmist, trillingen, verminderd zicht, pijn in haar nieren enzovoorts. Klaagster heeft dit direct aangegeven bij de behandelaren, maar er werd niet naar haar geluisterd.

Klaagster verblijft sinds twee dagen op de medium care afdeling en gebruikt nu geen medicatie meer. Klaagster voelt zich hierdoor een stuk beter, al is haar zicht nog niet helemaal terug en heeft zij nog een hoge bloeddruk.

Verweer

Klaagster is bekend met een bipolaire stoornis met afwisselend manische en depressieve fases en is vanwege een manische ontregeling met een crisismaatregel opgenomen. Voor de opname is klaagster een aantal keer gezien door de crisisdienst. Omdat er sprake was van maatschappelijke teloorgang en uitputting is er een crisismaatregel aangevraagd en deze is ook afgegeven. De rechter heeft daarna ook de crisismaatregel verlengd met een voortgezette crisismaatregel.

Tijdens de zitting voor de verlenging van de crisismaatregel gaf klaagster aan dat ze in gesprek wilde over de medicatie en de behandeling. Verweerders zijn daarop een aantal dagen meegegaan in de wens van klaagster om geen medicatie te hoeven gebruiken. Ook hebben verweerders geprobeerd om in gesprek te gaan over alternatieven, maar er was weinig opening om daarover in gesprek te gaan.

Na een aantal incidenten en niet ontwrichtend gedrag op de afdeling zagen verweerders zich genoodzaakt om de verplichte medicatie weer op te starten. Zo is klaagster tijdens haar verlof ongeoorloofd weggeweest, waarbij zij veel geld heeft uitgegeven in de supermarkt. Ook wilde klaagster in een hotel verblijven. Zowel de afdeling als haar familie wisten op dat moment niet waar klaagster was. Uiteindelijk is klaagster door de politie weer teruggebracht.

Nadat er weer gestart was met lithium, zagen verweerders dat klaagster rustiger werd en ontvingen zij ook geen berichten meer van medepatiënten dat zij last hadden van klaagster. Daarop zijn de vrijheden uitgebreid en is klaagster overgegaan naar medium care. De medicatie is inmiddels op de medium care gestaakt.

Tijdens de voortgezette crisismaatregel is er niet opnieuw een art. 8.9 beslissing uitgereikt, omdat deze al tijdens de crisismaatregel was uitgereikt en er geen wijzigingen in het behandelbeleid waren.

BEVINDINGEN VAN DE COMMISSIE

Ontvankelijkheid klacht en bevoegdheid commissie

Op grond van artikel 10.3 van de Wvggz kan een klacht worden ingediend bij de klachtencommissie over de nakoming van een verplichting of een beslissing op grond van de in dat artikel opgenomen bepalingen. Aangezien de klacht is gericht tegen de uitvoering van de verplichte zorg zoals bedoeld in artikel 8.9 Wvggz is de klacht ontvankelijk.

Gronden en overwegingen

Gelet op de ingebrachte stukken, de inhoud van de dossierstukken en het verhandelde ter zitting, komt de klachtcommissie tot de volgende overwegingen.

Artikel 8.9 Wvggz bepaalt dat de zorgverantwoordelijke ter uitvoering van de (voortgezette) crisismaatregel en ter uitvoering van de zorgmachtiging een beslissing tot het verlenen van verplichte zorg niet neemt, dan nadat hij:

1. zich op de hoogte heeft gesteld van de actuele gezondheidstoestand van betrokkene,
2. met betrokkene over de voorgenomen beslissing overleg heeft gevoerd, en
3. voor zover hij geen psychiater is, hierover overeenstemming heeft bereikt met de geneesheer-directeur.

Allereerst en meer in het algemeen overweegt de commissie dat verplichte zorg bij psychiatrische patiënten een ernstige inbreuk is op hun persoonlijke levenssfeer en/of lichamelijke integriteit. Deze inbreuk dient dan ook met de nodige waarborgen omkleed te zijn. Daarom worden er zowel op juridisch als op medisch gebied eisen gesteld aan het mogen toepassen van verplichte zorg.

Op juridisch gebied moet verplichte zorg voldoen aan de gronden van de Wvggz en aan vormvoorschriften als vastlegging van het zorgplan en het uitreiken van een voldoende gemotiveerde schriftelijke kennisgeving van de verplichte zorg.

Klaagster is een [leeftijd] vrouw bekend met een bipolaire stoornis met afwisselend manische en depressieve fases. Klaagster herkent zichzelf hierin echter niet, wel heeft zij al haar hele leven ADHD. Klaagster klaagt over de bijwerkingen van de verplichte medicatie zoals hersenmist en darmproblemen. Klaagster klaagt dat zij geen inzage in haar dossier krijgt. Klaagster klaagt over overbezorgde broers en zus, zij zijn mede de oorzaak dat zij is onterecht is opgenomen. Klaagster is geboeid afgevoerd.

Verweerder geeft aan dat vanwege groepsontwrichtend gedrag waarbij medepatiënten last hadden van klaagster, forse financiële uitgaven en weglopen van de afdeling waarbij zowel de afdeling als familie niet wisten waar klaagster was, ingrijpen noodzakelijk bleek om het ernstig nadeel te beperken. Er is een 8.9 formulier uitgereikt op 13 december 2022 waarbij de verplichte zorg met medicatie, opname en beperking bewegingsvrijheid is aangegeven. Na de voortgezette crisismaatregel op 16 december 2022 is er geen aanzegging met een 8.9 formulier uitgereikt aan klaagster.

Wat betreft de formele aspecten van de verplichte zorg met medicatie stelt de commissie vast dat deze niet voldoen aan de wettelijke vereisten die hiervoor zijn gesteld. De verplichte zorg is besproken en op schrift uitgereikt op 13 december 2022. Echter ontbreekt dit na de voortgezette crisismaatregel, waardoor de klacht inzake verplichte medicatie op formele gronden gegrond wordt verklaard.

Voor wat betreft de klacht inzake de onterechte opname verklaart de klachtencommissie de klacht niet-ontvankelijk. Deze heeft betrekking op de inhoud van de crisismaatregel en de machtiging tot voortzetting van de crisismaatregel met verwijzing naar artikel 10:6 lid 2 Wvggz.

De commissie beveelt de instelling aan om bij voortzetting van een crisismaatregel een nieuwe brief verplichte zorg uit te (doen) reiken aan de klaagster. Indien de zorgverantwoordelijke uitvoering geeft aan een voortgezette crisismaatregel dient daartoe een afzonderlijke beslissing te volgen als bedoeld in artikel 8:9 Wvggz. De behandelaars kunnen dan niet terugvallen op een beslissing die eerder, ten tijde van de crisismaatregel, is genomen. Een dergelijke beslissing kan immers niet langer geldig zijn dan de juridische titel die eraan ten grondslag ligt.

Uitspraak


De klachtencommissie verklaart de klacht inzake verplichte medicatie gegrond.

De klachtencommissie verklaart de klacht inzake opname niet-ontvankelijk.

Beroep

Klager, vertegenwoordiger of de zorgaanbieder kan door middel van een schriftelijk en gemotiveerd verzoekschrift bij de Rechtbank Gelderland beroep instellen tegen onderhavige uitspraak van de klachtencommissie. De termijn voor het indienen van een verzoekschrift bedraagt zes weken na de dag waarop de beslissing van de klachtencommissie aan de betrokkene is meegedeeld.

Aldus besloten,

namens de Wvggz Klachtencommissie,

i/o

[voorzitter]

Voorzitter Wvggz Klachtencommissie

Aantal bladzijden: 4